Κληματιά: Διασώθηκε με τη …χάρη του ΕΣΠΑ ο Άγιος Δημήτριος!

Το Σάββατο λειτουργία μετά από καιρό, χοροστατούντος του Μητροπολίτη κ. Μάξιμου

    Στην κυριολεξία… θαύματα μπορεί να κάνουν τα κονδύλια του ΕΣΠΑ όσον αφορά στην αποκατάσταση και ανάδειξη πολιτιστικών μνημείων του τόπου μας που διαφορετικά θα χάνονταν, αρκεί φυσικά να υπάρχει βούληση από πλευράς του αρμόδιου Υπουργείου Πολιτισμού και καλή συνεργασία με τους εμπλεκόμενους φορείς! 

    Έμπρακτο παράδειγμα για τα παραπάνω αποτελεί η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου Κληματιάς, ένα μνημείο ηλικίας σχεδόν 500 ετών, η οποία αποκαταστάθηκε στο σύνολό της και το ερχόμενο Σάββατο θα τελεστεί…
σ’ αυτήν λειτουργία (7:30 π.μ.) μετά από καιρό, χοροστατούντος του Μητροπολίτη Ιωαννίνων Μάξιμου και παρουσία του Γιαννιώτη Υπουργού Πολιτισμού Κώστα Τασούλα.

Με κονδύλια ΕΣΠΑ
    Ο ναός επαναλειτουργεί μετά την ολοκλήρωση της αποκατάστασής του, που υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου ΕΣΠΑ «Αρχαιολογικό Πάρκο Μεταβυζαντινών Μνημείων Κληματιάς», με συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τις εργασίες συντήρησης του μνημείου είχε ομάδα αρχαιολόγων, μηχανικών, συντηρητών και εργατοτεχνιτών υπό την επίβλεψη της 8ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.

Σημαντικό μνημείο 

κλικ για zoom

    Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου βρίσκεται στο κέντρο του σημερινού οικισμού της Κληματιάς. Εγχάρακτη επιγραφή στο εξωτερικό του ναού φέρει τη χρονολογία ανέγερσής της που είναι το 1558. Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση της 8ης Εφορείας, η αρχιτεκτονική και οι τοιχογραφίες του μνημείου αντανακλούν την οικονομική άνθιση της Κληματιάς κατά την συγκεκριμένη εποχή. Ο ναός ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο του μονόχωρου σταυρεπίστεγου με τρίπλευρη αψίδα στα ανατολικά. 
    Αξίζει να σημειωθεί ότι το εσωτερικό του Αγ. Δημητρίου κοσμείται με σημαντικές τοιχογραφίες του β’ μισού του 16ου αιώνα, που σχετίζονται με την τέχνη του καλλιτεχνικού εργαστηρίου των περίφημων Θηβαίων ζωγράφων Γεώργιου και Φράγγου Κονταρή.

Σε εξέλιξη τα υπόλοιπα έργα στον οικισμό της Κληματιάς από την 8η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων

κλικ για zoom

    Στον οικισμό της Κληματιάς, λίγα μόλις χιλιόμετρα από την πόλη των Ιωαννίνων, σώζεται σήμερα ένα σύνολο εκκλησιαστικών μνημείων που στην πλειονότητά τους ανεγέρθηκαν και τοιχογραφήθηκαν τον 16ο και 17ο αιώνα.

    Στην ανάδειξη της ιστορικής, αισθητικής και καλλιτεχνικής αξίας αυτών των ναών, ώστε να δημιουργηθεί ένα δίκτυο επισκέψιμων μνημείων στην περιοχή που διασώζει αρκετά παραδοσιακά στοιχεία από το οικιστικό της περιβάλλον, αποσκοπεί το έργο «Αρχαιολογικό Πάρκο Μεταβυζαντινών Μνημείων Κληματιάς» συνολικού προϋπολογισμού 916.000,00 €, το οποίο πραγματοποιείται με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης-Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, και με αυτεπιστασία από την 8η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, με τη γενική εποπτεία της Διευθύντριάς της Βαρβάρας Ν. Παπαδοπούλου.

    

    Το έργο αφορά τους ναούς του Αγίου Δημητρίου, Αγίου Νικολάου, Ταξιαρχών, Κοίμησης Θεοτόκου, Αγίου Αθανασίου και Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Πρωταρχικό δε στόχο αποτελεί η αποκατάσταση της σοβαρής παθολογίας που αντιμετωπίζουν οι ναοί λόγω της φυσικής γήρανσης, των κλιματολογικών συνθηκών που επικρατούν στην περιοχή αλλά και ανεπιτυχών ανθρωπίνων επεμβάσεων.

κλικ για zoom

    Στο πλαίσιο του έργου από τον Οκτώβριο του 2010, εκτελούνται εργασίες στο ναό του Αγίου Δημητρίου, αξιόλογο μνημείο που χρονολογείται στα 1558 και βρίσκεται στο κέντρο του οικισμού. Σήμερα έχουν ολοκληρωθεί σχεδόν οι εργασίες συντήρησης και των τοιχογραφιών του ναού.

    Το έργο της συντήρησης δυσχέραινε σε μεγάλο βαθμό η κακή κατάσταση διατήρησης των τοιχογραφιών, καθώς καλύπτονταν από αιθάλη, κρυσταλλωμένα άλατα και νεότερα επιχρίσματα. Η αποκάλυψη των εξαίρετων τοιχογραφιών του 16ου αιώνα, που εντάσσονται στο καλλιτεχνικό ρεύμα της λεγόμενης Σχολής Βορειοδυτικής Ελλάδας και πιθανότατα φιλοτεχνήθηκαν από τον Θηβαίο ζωγράφο, Φράγγο Κονταρή, συνεισφέρουν σημαντικά στη μελέτη της ιστορικής, κοινωνικής και οικονομικής ζωής της μεταβυζαντινής περιόδου στην περιοχή. Ταυτόχρονα στο ίδιο μνημείο εκτελούνται από τον Αύγουστο του τρέχοντος έτους εργασίες αποκατάστασης και διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου του ναού.

    Παράλληλα με τον Άγιο Δημήτριο, εργασίες εκτελούνται και στο ναό της Κοίμησης Θεοτόκου, όπου πραγματοποιούνται άμεσες στερεωτικές εργασίες των τοιχογραφιών, ενώ σύντομα πρόκειται να ξεκινήσουν οι εργασίες συντήρησης. Μόνιμη συντηρήτρια της 8ης ΕΒΑ πραγματοποιεί τον καθαρισμό των εντοιχισμένων γλυπτών που βρίσκονται εντοιχισμένα στην αψίδα του ναού του Αγίου Νικολάου, ενώ τους καλοκαιρινούς μήνες πραγματοποιήθηκαν καθαρισμοί και αποψιλώσεις στους περιβάλλοντες χώρους όλων των ναών.

    Καθοριστικής σημασίας για την πραγματοποίηση των προαναφερόμενων εργασιών είναι η κατάρτιση ειδικών μελετών και η γραφειοκρατική υποστήριξη από το επιστημονικό προσωπικό του έργου. Σημαντική για την ιστορική-αρχαιολογική τεκμηρίωση των νέων δεδομένων που προκύπτουν, καθώς και για τη γνωστοποίησή αυτών στο ευρύ κοινό, θα είναι η κυκλοφορία του αρχαιολογικού οδηγού για τα μεταβυζαντινά μνημεία της Κληματιάς που πρόκειται σύντομα να εκδοθεί από την 8η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.

    Τις ανάγκες του έργου καλύπτει σήμερα ημερομίσθιο επιστημονικό και εργατοτεχνικό προσωπικό, αποτελούμενο από 10 άτομα (αρχαιολόγος, αρχιτέκτων μηχανικός, πέντε συντηρητές και τρεις εργάτες), ενώ η επίβλεψη των εργασιών γίνεται από μόνιμους υπαλλήλους της Υπηρεσίας.