Ακολουθώντας τον μύθο του "μαύρου χρυσού" στην Ήπειρο…

Οι γεωτρήσεις του 1939 στη Λυκοστάνη (Πολύλοφος Δήμου Ζίτσας). Οι αναλυτικοί χάρτες.

    Τη διαδρομή του στα μονοπάτια της αναζήτησης του "μαύρου χρυσού" στην Ήπειρο θυμάται ο 92χρονος Ορέστης Καπέρδας, ίσως ο μοναδικός επιζών από όσους εργάστηκαν στην εταιρεία γεωτρήσεων που είχε εγκατασταθεί, πριν από τον πόλεμο του 1940, στον συνοικισμό Λυκοστάνη, στα Γραμμενοχώρια της Ζίτσας, στο νομό Ιωαννίνων. "Αν σπάσεις πέτρα εκεί, καίγεται, παίρνει φωτιά" λέει, μιλώντας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, για να αποδώσει παραστατικά το γεωλογικό φαινόμενο στον τόπο του.

    Ο κ. Καπέρδας "έβγαλε μεροκάματο"  από την πρώτη μέρα, το 1939, που τα συνεργεία κάποιας ιταλικής εταιρείας, όπως λέει, ήρθαν από την Αυλώνα της Αλβανίας και εγκαταστάθηκαν δύο χιλιόμετρα πιο κάτω από το χωριό του, τον Πολύλοφο. Αν και πέρασαν από τότε 73 χρόνια, ο υπερήλικας- που ήταν 19 ετών τότε -μας διηγείται με διαύγεια όλα τα γεγονότα, που εκείνη τη δύσκολη περίοδο έδωσαν...

"ανάσα" στην περιοχή και την οικογένειά του.

    Η εταιρεία - θυμάται - έδωσε εργασία σε πολλούς και από τα γύρω χωριά, τη Δραγοψά, τη Λυκοστάνη και το Γραμμένο. Όταν έφτασαν οι Ιταλοί, άνοιξαν δρόμο και έφτιαξαν μια ξύλινη γέφυρα για να περάσουν τα μηχανήματα και στην απέναντι όχθη του ποταμιού, που διασχίζει την κοιλάδα. Η εταιρεία, για να στεγάσει το προσωπικό της έκτισε έναν πέτρινο ξενώνα. Όταν ολοκληρώθηκαν αυτά τα έργα, "τρύπησαν" το βουνό και δημιούργησαν μια μεγάλη "γαλαρία", μήκους περίπου 100 μέτρων. Εκεί, όπως μας λέει ο κ. Ορέστης, έκαναν μετρήσεις και μελέτες στα τοιχώματα του τούνελ, που έσταζαν πίσσα. Ο ίδιος εργαζόταν στην απέναντι πλαγιά, στα "τρυπάνια", όπου γίνονταν οι γεωτρήσεις. "Τα τρυπάνια κόλλαγαν στην πίσσα" θυμάται, χαμογελώντας, και μας περιγράφει ότι η κούραση για να τα καθαρίσουν ήταν μεγάλη.

    Οι έρευνες και οι προσπάθειες για την εξόρυξη του πετρελαίου σταμάτησαν μετά τη γερμανική εισβολή και η εταιρεία εγκατέλειψε τα μηχανήματα και έφυγε.

    Ζητήσαμε από τον κ. Ορέστη Καπέρδα να θυμηθεί το όνομα της εταιρείας, όμως η μνήμη του δεν τον βοήθησε. Αναζητώντας σχετικές πληροφορίες με το θέμα, εκείνη την περίοδο, η ιταλική εταιρεία που δραστηριοποιήθηκε στην Αλβανία ήταν η AGIP, με τη θυγατρική της Azienda Italiana Petrοli Albanesi (AIPA), από το 1935-1943.

Τι υπάρχει σήμερα

    Κατά την περιήγηση στην περιοχή, η οποία βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Πολύλοφος, Δραγοψά και τον συνοικισμό Λυκοστάνη, διαπιστώνει ο επισκέπτης ότι, σήμερα, υπάρχουν τα απομεινάρια του ξενώνα, ο οποίος λεηλατήθηκε μετά την αποχώρηση των Ιταλών, τα πηγάδια των γεωτρήσεων, που όμως είναι σφραγισμένα με τσιμέντο, και η "γαλαρία", την είσοδο της οποίας έχουν φράξει τα πουρνάρια.

    Ο πρόεδρος της Κοινότητας Σπύρος Βέργος, που ήταν και ο ξεναγός μας στην περιοχή, αναφέρει πως οι ντόπιοι, από τότε προσέδωσαν το τοπωνύμιο "Πετρέλαια" στην περιοχή. "Όταν σταματήσουν οι πολλές βροχές, την άνοιξη και το καλοκαίρι, ο τόπος μυρίζει πετρέλαιο, ενώ το ποτάμι κατεβάζει πίσσα" υποστηρίζει ο κ. Βέργος και μας υποδεικνύει κάποια σημεία στην κοίτη, όπου το χρώμα των πετρωμάτων είναι διαφορετικό.

    Ο μύθος των υδρογονανθράκων στο νομό Ιωαννίνων ζωντανεύει και πάλι, σήμερα όχι μόνο στη Ζίτσα αλλά και στο Πωγώνι, όπου πριν από 52 χρόνια, το 1960, πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες ερευνητικές γεωτρήσεις στη Λάβδανη. Οι προσδοκίες ξαναγεννήθηκαν το τελευταίο χρονικό διάστημα, λόγω των εξελίξεων και ειδικά της πληροφορίας ότι ο Εθνικός Φορέας Διαχείρισης Υδρογονανθράκων βρίσκεται στο στάδιο της αξιολόγησης των προσφορών του για την ανάθεση έρευνας - εξόρυξης κοιτασμάτων πετρελαίου σε περιοχές στον νομό Ιωαννίνων.   

    Οι τοπικές κοινωνίες, κυρίως στη Ζίτσα και το Πωγώνι παρακολουθούν με ενδιαφέρον τη διαδικασία. Ο δήμαρχος Πωγωνίου Κώστας Καψάλης, μιλώντας στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων , λέει ότι, σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχουν ενθαρρυντικές ενδείξεις για κοιτάσματα πετρελαίου σε περιοχή του χωριού Νεγράδες, στο Καλπάκι, το οποίο απέχει 25 χιλιόμετρα από τα Γιάννενα. Εκεί, το 2003, είχε γίνει ερευνητική γεώτρηση σε βάθος 4000 μέτρων, όμως σαφείς απαντήσεις δεν είχαν δοθεί τότε. Η εύρεση και η εξόρυξη πετρελαίου στους Νεγράδες θα δώσει οικονομική "ανάσα" στο Πωγώνι, επισημαίνει ο Δήμαρχος, καθώς θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και θα υπάρξουν ανταποδοτικά οφέλη. Όμως, τονίζει ότι θα πρέπει να δοθεί μεγάλη βαρύτητα στην αποφυγή των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Ένα από τα σενάρια που συζητούνται είναι και το γεγονός ότι στη γειτονική Αλβανία, στην περιοχή του Μπάλσι, η οποία βρίσκεται ακριβώς βόρεια του Καλπακίου, σε απόσταση δεκάδων χιλιομέτρων, υπάρχουν πετρελαιοπηγές. Αυτό το δεδομένο μεγαλώνει την αισιοδοξία των κατοίκων, οι οποίοι αναμένουν με αγωνία την ολοκλήρωση του διαγωνισμού και την εγκατάσταση εταιρείας στον τόπο τους.

από το ΑΠΕ - ΑΜΠ

Οι χάρτες

Για να δείτε τους χάρτες της περιοχής με τις λεπτομέρειες κάντε κλικ εδώ .