Όσα φέρνει ο Καλαμάς

Οι Σαρανταβρύσες , ο Σπηλιοπόταμος, τα “κελιά”. “ο λάκος τς Λένς”…

 

του Τάσου Βασιλείου

Δε διαρκεί πάνω από είκοσι λεπτά η διαδρομή, με το αυτοκίνητο, από το κέντρο της πόλης. Παίρνεις την παλαιά εθνική οδό Ιωαννίνων- Ηγουμενίτσας, περνάς την Αραχωβίτσα (Λευκοθέα) και λίγο παρακάτω στρίβεις αριστερά προς τη Δραγουμή (Παλιουρή). Ένα πανέμορφο χωριουδάκι, ζωντανό, με νέους ανθρώπους που είτε δουλεύουν στο χωριό τους, είτε στα Γιάννινα και επιστρέφουν το βράδυ.

Δε σταματάμε στο καφενείο του Αλέκου. Αυτό θα το κάνουμε οπωσδήποτε στην επιστροφή για να απολαύσουμε τους καλούς μεζέδες και το τσιπουράκι του. Θα συνεχίσουμε λίγο ακόμη, κι έξω πλέον από το χωριό, σ΄ ένα σταυροδρόμι θα κατηφορίσουμε στρίβοντας αριστερά και σε δυο λεπτά φτάνουμε στον προορισμό μας, στις Σαρανταβρύσες!

Τοπίο μαγευτικό, σπάνιο,...

μοναδικό. Πηγές από την πέρα όχθη, πηγές από τη δώθε. Πόσες; Αμέτρητες. Η μία δίπλα στην άλλη. Και γιατί τις είπαν σαρανταβρύσες; ΄Ετσι για να λένε! Νερό πεντακάθαρο, παγωμένο.

Είμαστε στο Σπηλιοπόταμο ή αλλιώς στο (ή στη) Σμολίτσα. Στο πιο καθαρό, ίσως, ποταμάκι της Ελλάδας. Ανεξερεύνητο κι αμόλυντο. Ξεκινάει ,λένε, από τον Τόμαρο, αλλά σε όλη τη μικρούτσικη διαδρομή του, ως τον Καλαμά, παντού αναβλύζει νερό. Στη Δραγουψά, στη Λυκοστάνη, στο Σπήλαιο, στο Κοκκινόχωμα, στην Αραχωβίτσα.

Μα δεν είναι μόνο οι «Σαρανταβρύσες», σε τούτη τη μαγευτική κοιλάδα, με την πλούσια βλάστηση και τα τόσα αγρίμια που ζούνε εδώ. Ακριβώς απέναντι από αυτές υψώνονται κάτι βράχια θεόρατα. Εκεί είναι τα «κελιά». Δεν μπορείς να τα πλησιάσεις για να δεις τις σπηλιές που ζούσαν οι καλόγεροι του μοναστηριού της Παλιουρής, όπου φύλαγαν τους θησαυρούς της. Αν μπορούσες να το κάνεις θα τρόμαζες τους χρυσαετούς που έχουν λίγο παραδίπλα τις φωλιές τους. Ίσια ψηλά, η κορυφογραμμή της Οξυάς κι απέναντι το Πλατυβνί, ο Γκούλιαρας, η Κοντούρα, οι Ρούγες με την άγρια ομορφιά τους.

Λίγο παραπάνω από τις Σαρανταβρύσες, είναι δεν είναι εκατό μέτρα απόσταση, το πέτρινο γιοφύρι, πραγματικό κομψοτέχνημα από άγνωστους μαστόρους. Και παραπάνω ο «λάκος της Λένης». Το μονοπάτι που διάβαιναν οι Καλοχωρίτισσες, οι Γουργιανστιώτισσες, οι Χινκιώτισσες, οι Κουρεντινές για να πάνε στο γυναικείο πανηγύρι του πλού, κάτω απ' τη Μπουρντάρη (Δαφνόφυτο), δίπλα στον Καλαμά. Κι εγώ περνούσα από κει, πριν από πενήντα τόσα χρόνια για να πάω στο πανηγύρι της Παλιουρής, στις 8 του Σεπτέμβρη, το τελευταίο του Καλοκαιριού. Αλλά και οι Δραγουμινοί περνούσαν από εκεί για να έρθουν στο δικό μας, τ' Αϊ Πανταλέημονα.

Γιατί τον είπαν «λάκος της Λένης»; Γιατί στα χρόνια της σκλαβιάς, μια πανέμορφη κοπέλα, η Ελένη, για να μη πέσει στα χέρια των Τούρκων προτίμησε το θάνατο. Χωριανή μου Καλοχωρίτισσα ήταν, Δραγουμινή ήταν, δεν το ξεκαθαρίζει ο θρύλος. Τώρα δύσκολα πλέον διαβαίνεις το μονοπάτι να φτάσεις στην κορυφή στον Αϊ Λιά κι ύστερα να κατηφορίσεις για το Καλοχώρι και τ' άλλα Κουρεντοχώρια. Σου αρκεί όμως να σταθείς εδώ, στις «Σαρανταβρύσες», στο γιοφύρι. Να κάτσεις, να πιεις νερό με τη χούφτα σου, να ηρεμήσεις, να συλλογιστείς.

Ομορφιές που έχει ο τόπος μας...